Προσαρμογή στο εθνικό δίκαιο της Εκτελεστικής Οδηγίας 2012/25/ΕΕ της Επιτροπής της 9ης Οκτωβρίου 2012 για τη θέσπιση διαδικασιών ενημέρωσης σχετικά με την ανταλλαγή, μεταξύ των κρατών – μελών, ανθρώπινων οργάνων που προορίζονται για μεταμόσχευση – Ρυθμίσεις για την Ψυχική Υγεία και την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και λοιπές διατάξεις.

Την 11η Ιουλίου 2014 δημοσιεύθηκε στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης ο Νόμος 4272/2014, με τον οποίο επέρχονται, μεταξύ άλλων, αλλαγές στο υφιστάμενο ελληνικό νομικό πλαίσιο σε σχέση με την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Οι σχετικές διατάξεις περιλαμβάνονται στο τρίτο κεφάλαιο του Νόμου, «Ρυθμίσεις για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή (Ι.Υ.Α.)» και, συγκεκριμένα, στα άρθρα 14 έως 21, με τα οποία ρυθμίζονται θέματα που αφορούν στη διάρκεια της κρυοσυντήρησης του γεννητικού υλικού, στη διάθεση των γονιμοποιημένων ωαρίων και γαμετών, στον επιτρεπόμενο αριθμό διάθεσης γαμετών από τον ίδιο δότη, καθώς και ρυθμίσεις σχετικά με τις Μονάδες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης, τις Τράπεζες Κρυοσυντήρησης και άλλα θέματα.
Μεταξύ των σημαντικότερων σημείων του νέου νόμου μπορούν να επισημανθούν τα εξής:

• Η τροποποίηση του άρθρου 8 παρ. 5 του Ν. 3305/2005, στο οποίο πλέον προβλεπεται ότι κατά τη διάθεση γονιμοποιημένων ωαρίων και γαμετών, μεταξύ των καταβλητέων στο δότη δαπανών, οι οποίες δεν συνιστούν απαγορευμένο σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 8 του ίδιου νόμου αντάλλαγμα, περιλαμβάνονται και οι φαρμακευτικές δαπάνες πριν, κατά και μετά τη λήψη των γαμετών (άρθρο 8 παρ. 5 περ. α’ Ν. 3305/2005), καθώς επίσης και αποζημίωση του δότη για τη βιολογική καταπόνησή του (άρθρο 8 παρ. 5 περ. γ’ Ν. 3305/2005).


• Η προσθήκη νέων εδαφίων στο τέλος της παρ. 5 του άρθρου 8 του Ν. 3305/2005, με τα οποία ορίζεται ότι η καταβολή των προβλεπόμενων δαπανών και αποζημιώσεων προς τους δότες γονιμοποιημένων ωαρίων και γαμετών γίνεται από τους λήπτες προς τους ιατρούς ή τους νόμιμους εκπροσώπους της Μονάδας Ι.Υ.Α., οι οποίοι στη συνέχεια δίνουν το ποσό αυτό στους δότες – τελικούς αποδέκτες, επί τη βάσει αντίστοιχων αποδείξεων (παραστατικών), που εκδίδονται από τους ιατρούς αυτούς ή τους νομίμους εκπροσώπους των Μονάδων Ι.Υ.Α., χωρίς οποιαδήποτε δική τους φορολογική υποχρέωση.


• Η ρητή πρόβλεψη ότι οι ιατροί ή οι νόμιμοι εκπρόσωποι των Μονάδων Ι.Υ.Α. οφείλουν κατά την επιλογή των δοτών/δοτριών να ελέγχουν, μέσω του εθνικού αρχείου δοτών και ληπτών, τυχόν υπέρβαση του αριθμού των γαμετών που δύνανται να προσφέρονται προς διάθεση από ένα δότη/δότρια, όπως αυτός καθορίζεται με σχετικές αποφάσεις της Αρχής Ι.Υ.Α. (άρθρο 9 παρ. 6 Ν. 3305/2005).


• Η τροποποίηση του άρθρου 8 του Ν. 3089/2002, το οποίο πλέον ορίζει ότι στην περίπτωση εφαρμογής της μεθόδου της παρένθετης μητρότητας η προϋπόθεση της ύπαρξης κατοικίας ή προσωρινής διαμονής στην Ελλάδα πρέπει να συντρέχει είτε στο πρόσωπο της αιτούσας είτε στο πρόσωπο της γυναίκας που θα κυοφορήσει το τέκνο, σε αντίθεση με το προϊσχύον νομοθετικό καθεστώς, κατά το οποίο τόσο η αιτούσα όσο και η κυοφόρος έπρεπε να έχουν την κατοικία τους (και όχι απλώς την προσωρινή διαμονή τους) στην Ελλάδα.


• Η χορήγηση ουσιαστικότερων αρμοδιοτήτων στην Αρχή Ι.Υ.Α. σχετικά με την ίδρυση και λειτουργία των Μονάδων Ι.Υ.Α. (άρθρο 16 του Ν. 3305/2005) και των Τραπεζών Κρυοσυντήρησης (άρθρο 17 του Ν. 3305/2005). Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, η Αρχή Ι.Υ.Α. είναι μόνη αρμόδια για τον καθορισμό των όρων διασύνδεσης των ιδιωτικών Μονάδων Ι.Υ.Α με νοσοκομείο του Ε.Σ.Υ. ή πανεπιστημιακό νοσοκομείο ή ιδιωτική κλινική, για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας των Μονάδων Ι.Υ.Α. και των Τραπεζών Κρυοσυντήρησης, για την ανάκληση (προσωρινή ή οριστική) της άδειας λειτουργίας των Μονάδων Ι.Υ.Α. και των Τραπεζών Κρυοσυντήρησης κ.α.


• Η τροποποίηση του άρθρου 26 παρ. 2 του Ν. 3305/2005, με τη μετατροπή του αδικήματος της πώλησης, αγοράς, προσφοράς προς πώληση, μεσολάβησης σε αγορά ή πώληση γενετικού υλικού (Πρβλ. τη χρήση του όρου «γενετικό υλικό», αντί του όρου «γεννητικό υλικό» που προέβλεπε η αντίστοιχη προϊσχύσα διάταξη) ή γονιμοποιημένων ωαρίων ή υλικού προερχόμενου από γονιμοποιημένα ωάρια και της απόκρυψης ή παραποίησης στοιχείων του ιατρικού φακέλου με σκοπό την πώληση γενετικού υλικού ή γονιμοποιημένων ωαρίων από κακούργημα σε πλημμέλημα, τιμωρούμενο με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών, ενώ κακουργηματικής φύσης παραμένουν οι ανωτέρω πράξεις όταν ο υπαίτιος τις διαπράττει κατ’ επάγγελμα ή κατά συνήθεια (ποινή κάθειρξης μέχρι δέκα ετών).