Στις 31 Ιανουαρίου 2014 ο (τότε) Υπουργός Δικαιοσύνης και Ισότητας της κυβέρνησης, Alan Shatter, έδωσε στη δημοσιότητα για να υποβληθεί σε δημόσιο διάλογο και έπειτα να τύχει επεξεργασίας από ειδική επιτροπή του κοινοβουλίου, ένα κείμενο που αφορούσε τις σύνθετες σύγχρονες μορφές οικογένειας και τις οικογενειακές σχέσεις εν γένει και επιπλέον, το σημαντικότερο, ενσωμάτωνε προτάσεις που αποσκοπούσαν στη νομική διασάφηση των σχέσεων συγγένειας παιδιών που γεννιούνται με ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ή/και παρένθετη μητέρα.

«Πρέπει  άμεσα να μεταρρυθμίσουμε και να αναμορφώσουμε το οικογενειακό μας δίκαιο και να ληφθεί μέριμνα για τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό οικογενειών των οποίων οι ανάγκες δεν καλύπτονται επαρκώς από το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο », δήλωσε ο Υπουργός, συνεχίζοντας ότι «η νομοθεσία στο πεδίο αυτό δεν μπορεί να είναι απόλυτη και δύσκαμπτη, αλλά πρέπει με ένα δημιουργικό και πραγματιστικό τρόπο να αντικατοπτρίζει τις ανάγκες των οικογενειών και των παιδιών στην Ιρλανδία του 21ου αιώνα με επίκεντρο το συμφέρον του παιδιού ».

Ήταν η πρώτη φορά που κάποιος ανέλαβε επισήμως μια τέτοια πρωτοβουλία, διότι στην Ιρλανδία μέχρι και σήμερα, η εφαρμογή μεθόδων ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, αν και δεν απαγορεύεται,  δεν έχει τύχει ειδικής νομοθετικής ρύθμισης. Ειδικά όμως η μέθοδος της παρένθετης μητρότητας, όχι μόνο δεν ρυθμίζεται αλλά και δεν εφαρμόζεται διότι σύμφωνα με το ιρλανδικό δίκαιο ως νόμιμη μητέρα του παιδιού θεωρείται η μητέρα που του γέννησε. Δεν υπάρχει δε νομική πρόβλεψη ώστε κάποια άλλη γυναίκα, ακόμα και αν συνδέεται γενετικά με το τέκνο, να μπορεί να θεωρηθεί μητέρα του. Το αποτέλεσμα είναι πολλά παιδιά να βρίσκονται σε ένα κενό όσον αφορά τις σχέσεις συγγένειας αλλά και ζητήματα κληρονομικής διαδοχής.

Οι βασικές προτάσεις του νομοσχεδίου, σχετικά με το ζήτημα της παρένθετης μητρότητας, και οι οποίες θεωρήθηκαν πολύ γενναίες και προοδευτικές για μια χώρα όπως η Ιρλανδία, ήταν:

• Ο δωρητής γαμετών δεν πρέπει να θεωρείται γονέας του παιδιού που θα γεννηθεί, μόνο για το λόγο ότι συνδέεται μαζί του γενετικά.
• Το πρόσωπο που είναι παντρεμένο, ή βρίσκεται σε αστική ένωση (σύμφωνο συμβίωσης) ή συγκατοικεί με την παρένθετη μητέρα το χρονικό διάστημα που αυτή είναι κυοφορεί ένα παιδί ως παρένθετη μητέρα, δεν πρέπει να θεωρείται γονέας του παιδιού.   
• Το δικαστήριο θα μπορεί να ορίσει ότι η παρένθετη δεν είναι η μητέρα του παιδιού που γεννήθηκε από αυτή, αποκλείοντας το ενδεχόμενο να θεμελιωθεί οποιαδήποτε συγγενική σχέση μαζί του.
• Θα απαιτείται η συναίνεση της παρένθετης μητέρας για την εκχώρηση της συγγένειας.
• Μια συμφωνία παρένθετης μητρότητας δεν θα μπορεί να επιβληθεί σε κανέναν, εκτός από την περίπτωση των εύλογων εξόδων που θα πρέπει οι γονείς να καταβάλουν στην παρένθετη. Δεν είναι επίσης δυνατόν να θεωρηθεί η συμφωνία ως απόδειξη της συναίνεσης της παρένθετης να αποξενωθεί από το παιδί που γέννησε.
• Η παρένθετη μητρότητα θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο για αλτρουιστικούς και μη εμπορικούς σκοπούς. Κάθε άλλη χρήση πρέπει να απαγορεύεται.

           

Τον Μάιο του 2014 (7-5-2014) ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Ισότητας της κυβέρνησης, Alan Shatter, παραιτήθηκε και Υπουργός ανέλαβε η Frances Fitzgerald.

Η νέα Υπουργός στις 25 Σεπτεμβρίου 2014 έδωσε στη δημοσιότητα μια νέα έκδοση του νομοσχεδίου από την οποία είχαν απαλειφθεί οι προβλέψεις για την παρένθετη μητρότητα. Περιλαμβάνονται μόνο ρυθμίσεις για το δικαίωμα των παιδιών να αποκτούν πρόσβαση στις πληροφορίες για τη γενετική τους ταυτότητα και  ρυθμίσεις για την οργάνωση ενός εθνικού συστήματος δοτών γενετικού υλικού.

Το προηγούμενο νομοσχέδιο είχε γίνει δεκτό με μεγάλο ενθουσιασμό από τους περισσότερους ενδιαφερόμενους και είχε σημειωθεί ότι θα αποτελούσε ένα σημαντικό βήμα για την αναμόρφωση του οικογενειακού δικαίου και την οριστική ρύθμιση ζητημάτων με σημαντικότερο την παρένθετη μητρότητα, αλλά και άλλα όπως η μεταθανάτια γονιμοποίηση, το δικαίωμα των παιδιών να αποκτούν πληροφορίες για τη γενετική τους ταυτότητα.

Γενικότερα υπήρχε μια αίσθηση ότι μετά από αρκετά χρόνια υπήρχε επιτέλους μια θετική ανταπόκριση στα αιτήματα για τη ρύθμιση τέτοιων ζητημάτων. Ενώ δεν υπήρχε καμία ένδειξη ότι υπάρχουν ή θα υπάρξουν αντιδράσεις και ότι και αυτή τη φορά θα υπάρξει κάποιος λόγος για να εξαιρεθεί η ρύθμιση των ζητημάτων αυτών. Έτσι, η εξαίρεσή τους από το νέο σχέδιο νόμου που υπέβαλε η νυν Υπουργός προκάλεσε μεγάλη έκπληξη.

«Μπορεί κανείς μόνο να υποθέσει ότι είναι μια καθαρά πολιτική απόφαση με πολιτικά κίνητρα και άλλο ένα παράδειγμα απροθυμίας του νομοθέτη να αντιμετωπίσει τα ζητήματα αυτά και να χαράξει μια πολιτική στον τομέα αυτό. Κατά την άποψή μου είναι άλλη μία χαμένη ευκαιρία» σημειώνει η Fiona Duffy.

Η Υπουργός ωστόσο, δήλωσε ότι απαιτείται περισσότερη ζύμωση και χρόνος για διαβούλευση σε τέτοια λεπτά θέματα όπως η παρένθετη μητρότητα. Σε κείμενο που συνοδεύει το σχέδιο νόμου, σημειώνεται ότι ήταν «ιδιαίτερα προβληματικό να οριστικοποιηθούν οι διατάξεις σχετικά με την παρένθετη μητρότητα» ενόψει μιας απόφασης που αναμένεται από το Ανώτατο Δικαστήριο της Ιρλανδίας σχετικά με το θέμα, «δεδομένης της αβεβαιότητας των συνταγματικών δικαιωμάτων μεταξύ μητέρας (που γεννά) και γενετικής μητέρα».

Αναφερόταν στην απόφαση του High Court στην υπόθεση M.R. & Ors. V An tArd Chláraitheoir & Ors στις 5 Μαρτίου 2014, η οποία για πρώτη φορά δεχόταν ότι τη νομική θέση της μητέρας του τέκνου θα πρέπει να λάβει η γενετική μητέρα αυτού και όχι η παρένθετη μητέρα που το γέννησε, κατά της οποίας η Κυβέρνηση άσκησε έφεση ενώπιον του Supreme Court  και αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον η τελική απόφαση.

Σχετικοί Σύνδεσμοι:

Fiona Duffy
http://www.bionews.org.uk/page_458952.asp
http://www.bionews.org.uk/page_455717.asp?hlight=ireland
http://www.bionews.org.uk/page_393342.asp
http://www.bionews.org.uk/page_395270.asp
http://www.bionews.org.uk/page_394794.asp
http://www.bionews.org.uk/page_265258.asp

Πηγή: Antony Blackburn-Starza