Ο κεντρικός πυλώνας των ρυθμίσεων της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής του Children and Family Relationships Bill είναι μια προσπάθεια να θέσει εκτός νόμου την ανώνυμη δωρεά ωαρίου και σπέρματος και να αναγκάσει κάθε παιδί που η σύλληψή του έγινε μέσω δότη να μπορεί να ταυτοποιήσει και να συναντήσει τον δότη εφόσον έχει συμπληρώσει το 18ο έτος.

Ο νόμος δεν έχει ασχοληθεί με το νόμιμο γονέα μετά από παρένθετη μητρότητα αλλά μόνο μετά από σύλληψη με δότη. Η προτεινόμενη νομοθεσία έχει, ως εκ τούτου, αποτύχει να ανταποκριθεί στο μεγάλο πρόβλημα που οδήγησε εξαρχής στη θέσπισή του (αν και τώρα είναι κατανοητό ότι η παρένθετη μητρότητα θα αντιμετωπιστεί με έναν ξεχωριστό νόμο το επόμενο έτος).

Επιχειρεί επίσης να εισάγει αναγκαστικούς περιορισμούς που διέπουν τη δωρεά ωαρίου και σπερματοζωαρίου που θα παραβιάζουν τα θεμελιώδη δικαιώματα των υπογόνιμων ζευγαριών στην ιδιωτικότητα και την αυτονομία σε σχέση με τις αναπαραγωγικές επιλογές που κάνουν και στο πως θα αναθρέψουν τα παιδιά τους.

Το βασικό πρόβλημα για πολλά υπογόνιμα ζευγάρια είναι η κακή ποιότητα των ωαρίων, τις περισσότερες φορές ως αποτέλεσμα προχωρημένης ηλικίας. Οι θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής έχουν περιορισμένη δυνατότητα αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος και πολλά τέτοια ζευγάρια δεν είναι σε θέση να επιτύχουν μια εγκυμοσύνη χωρίς δωρεά ωαρίου. Η δωρεά ωαρίου είναι μια υπέροχη εφαρμογή της θεραπείας IVF που φέρνει χαρά και ικανοποίηση στις ζωές πολλών ζευγαριών που διαφορετικά θα παρέμεναν άτεκνα. Η διαθεσιμότητα των δωρεών ωαρίων σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες έχει περιοριστεί εδώ και δεκαετίες λόγω απροθυμίας οικονομικής αποζημίωσης των δοτών (που θα πρέπει να υποβληθούν για τουλάχιστον δύο εβδομάδες σε καθημερινές ενέσεις που ακολουθούνται για μια διαδικασία ωοληψίας).

Ζευγάρια που ταξιδεύουν

«Ο αναπαραγωγικός τουρισμός» έχει ως αποτέλεσμα ζευγάρια που ταξιδεύουν σε άλλες χώρες (κυρίως στην Ισπανία, τη Δημοκρατία της Τσεχίας και τις Ηνωμένες Πολιτείες) όπου είναι πιο εύκολα διαθέσιμα τα ωάρια δότριων. Πιο πρόσφατα, άρχισε να κυριαρχεί η κοινή λογική και το 2011 το Ηνωμένο Βασίλειο (προηγουμένως ηχηρός αντίπαλος οποιασδήποτε αμοιβής) χαλάρωσε τους κανόνες και τώρα επιτρέπει μια αμοιβή ανά δωρεά παρόμοια με εκείνη που ισχύει στην Ισπανία.

Οι στάσεις που αφορούν την ανωνυμία ή την ταυτοποίηση των δοτών επίσης διαφέρουν σημαντικά. Η Ισπανία και η Δημοκρατία της Τσεχίας επιβάλλουν την ανωνυμία, το Ηνωμένο Βασίλειο επιβάλλει την ταυτοποίηση ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες επιτρέπουν και τα δύο. Ένα εθνικό μητρώο με τα άτομα που έχουν συλληφθεί μέσω δότη πρόκειται να συσταθεί και τα προσωπικά στοιχεία κάθε ζευγαριού που έχει μωρό μέσω δότη θα πρέπει να καταχωρηθούν, μαζί με τα προσωπικά στοιχεία των παιδιών τους.

Το Κράτος θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να ενημερώσουν τα παιδιά που η σύλληψή τους έγινε μέσω δότη για την γενετική προέλευσή τους ενημερώνοντας αυτά τα παιδιά (συχνά ενάντια στις επιθυμίες των γονιών τους) ότι έχουν συλληφθεί με τη χρήση ωαρίου και σπέρματος από δότες όταν υποβάλλουν αίτηση για πιστοποιητικό γέννησης σε ηλικία άνω των 18.

Η πεποίθηση ότι παιδί που έχει συλληφθεί μέσω δότη έχει το δικαίωμα να ταυτοποιήσει και να συναντήσει τον δότη, το οποίο αντικαθιστά το δικαίωμα των γονέων στην αυτονομία και την ιδιωτικότητα, είναι προφανώς αυθαίρετη.Είναι επίσης η περίπτωση που ένα πολύ λεπτομερές σύνολο πληροφοριών (ιατρικών και μη) για έναν ανώνυμο δότη μπορεί και πρέπει να είναι διαθέσιμο.

Δεν είμαι ούτε υπέρ ούτε κατά της ανωνυμίας του δότη διότι και οι δύο θέσεις είναι αποδεκτές. Είμαι εντελώς αντίθετος με τη θέση ότι το Κράτος πρέπει να παρεμβαίνει σε αποφάσεις σχετικά με την ανωνυμία του δότη. Τόσο οι δότες όσο και οι αποδέκτες θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν είτε για ανώνυμη δωρεά είτε με ταυτοποίηση. Εν ολίγοις, είμαι υπέρ της επιλογής.

Η πεποίθηση ότι κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να λατρεύεται και να έχει συλληφθεί από πρόθεση (και όχι τυχαία) είναι πολύ εύκολο να υποστηριχθεί. Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι τα παιδιά που η σύλληψή τους έγινε μέσω δότη απολαμβάνουν αυτά τα δικαιώματα τα οποία δεν υφίστανται για ένα μεγάλο μέρος των συνομηλίκων τους που έχουν συλληφθεί με φυσικό τρόπο.

Ο ισχυρισμός ότι ενδεχομένως ένα παιδί που προέκυψε με τη χρήση γεννητικού υλικού δότη, είναι σε μειονεκτική θέση και η απαίτηση από το Κράτος να το προστατεύσει από τους γονείς του είναι τόσο προσβλητική όσο και γελοία. Περισσότερα από 1,000 ζευγάρια από την Ιρλανδία ετησίως υποβάλλονται σε θεραπεία με δωρεά ωαρίου, σχεδόν αποκλειστικά στο εξωτερικό και σε περιοχές όπου η ανωνυμία του δότη είναι υποχρεωτική. Θα απαγορεύσει το Κράτος τέτοια θεραπεία και θα ποινικοποιήσει τα ενδιαφερόμενα ζευγάρια μαζί με τους γιατρούς που τα φροντίζουν (το μέγιστο πρόστιμο είναι €70,000 και η μέγιστη ποινή φυλάκισης είναι δύο έτη);

Η προτεινόμενη αποσπασματική νομοθεσία για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή είναι απαράδεκτα απαγορευτική. Το μητρώο που προτείνει αντιπροσωπεύει μια απαράδεκτη επέμβαση στις ζωές των υπογόνιμων ζευγαριών και στιγματίζει αυτούς και τα παιδιά τους. Ένα τέτοιο μητρώο θα ήταν, στην πράξη, απελπιστικά ελλιπές καθώς η μεγάλη πλεοψηφία των ζευγαριών που λαμβάνουν δωρεά ωαρίου θα συνέχιζε να αναζητά την ανώνυμη θεραπεία στο εξωτερικό, το οποίο είναι σίγουρα δικαίωμά τους.

Απευθύνω έκκληση στο Κοινοβούλιο, εκ μέρους των ασθενών μου, να απορρίψει την εν λόγω νομοθεσία για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Μια μακρά και εκτενής διαδικασία διαβούλευσης θα πρέπει στη συνέχεια να αρχίσει πριν επιχειρήσουν να εκπονήσουν ολοκληρωμένη νομοθεσία για τη ρύθμιση της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Αφού περιμέναμε τόσο καιρό για τη νομοθεσία για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, σίγουρα θα πρέπει να περιμένουμε όσο καιρό είναι απαραίτητο για να αναπτυχθεί ένα ικανοποιητικό σύστημα. 

Πηγή: The Irish Times, 5 March 2015